“Ndjehesh në paqe me vetveten, vetëm atëherë, kur shkëmben pritshmëritë ndaj vetes dhe të tjerëve me pranimin e situatës” -Budha
COVID-19 është një virus i ri dhe ekziston një mori e pafundme sfidash përsa i përket trajtimit, ecurisë dhe mortalitetit. Pasiguria në lidhje me virusin dhe ndryshimet që po shpalosen shpejt, pa dyshim, bëjnë që shumica prej nesh të ndjehet në disavantazh dhe të pambrojtur. Kjo është normale dhe na motivon të ndërmarrim veprime për të mbrojtur veten e të tjerët dhe të mësojmë më shumë rreth pandemisë. Pranimi radikal i situatës përfshin pranimin e së tashmes dhe mungesën e fortë të dëshirës për ta ndryshuar atë. Kjo do të thotë që, kur ndaloni së luftuari me realitetin, ndaloni të jeni i mërzitur dhe ndaloni ndjesinë e hidhërimit dhe lejoni të largohet inati. Në thelb, ideja është që jeta mund të jetë me vlerë ta jetosh edhe me ngjarje të dhimbshme në të. Pranimi radikal i situatës mund të bëhet më i rëndësishëm kur përjeton një situatë pandemie, siç është kjo aktuale. Bëhet fjalë për njohjen dhe pranimin e së vërtetës së kësaj situate, edhe nëse është e vështirë. Kjo është reale se ekziston. Nuk flitet për injorim të situatës. Për shembull, nuk vazhdon me rutinën e përditshme dhe jeton sikur s’ka ndodhur asgjë. Shumë nga rutinat tona kanë ndryshuar ndjeshëm tani gjatë pandemisë. Por e kuptojmë që duhet të veprojmë dhe të reagojmë në përputhje me rrethanat. Po kuptojmë çfarë është jashtë kontrollit tonë, por edhe atë që është brenda kontrollit tonë.
Pranoni shqetësimin (gjendjen e pakëndshme të stresit).
Hapi 1: Përpiqu të vëzhgosh, kushtoji vëmendje vetes, për çdo gjë që ndjen në momentin e tanishëm. Nëse është e nevojshme, kushtoji vëmendje ndjesive në trup, ose veprimeve që trupi po ndërmerr për t’ju dhënë të dhëna për atë që ndjen në moment. Pavarësisht se çfarë emocioni ndjen, ti nuk je emocioni yt, ti je vrojtuesi i emocioneve tuaja.
Hapi 2: Etiketimi i emocionit, Përshpëritja juaj mund të tingëllojë si “… kam frikë, unë mund ta ndiej frikën në rrahjen e shpejtë të zemrës sime” ose “… jam i/e zemëruar, unë mund ta ndiej zemërimin në shtrëngimin e nofullës sime”. Duke pasur parasysh atë që ke mësuar, emërto emocionin që po ndjen.
Hapi 3: Bëhu kurioz dhe mosgjykues, mundohu të mos gjykosh ndjenjën si “të mirë apo të keqe”, “të drejtë apo të gabuar”. Është ajo që është dhe pikë.
Hapi 4: Imazhet: përdorimi imazheve shpesh mund të jetë i dobishëm për t’u lejuar disa personave të nxisin perspektivën e vëzhguesit. Disa njerëzve u pëlqen imazhi i një valë deti, pasi emocionet ngrihen dhe bien si valët e detit.
- Faza e PRANIMIT
1. Rezistencë
Duke luftuar kundër asaj ndjenje që vjen – i thua “Largohu!”.
2. Hulumtim/Vëzhgim
Duke u kthyer drejt sikletit me kuriozitet – “Çfarë po ndiej?”.
3. Tolerimi
Duke toleruar me kurajo, duke qenë të qëndrueshëm – “Nuk më pëlqen kjo, por mund ta duroj dhe ta kaloj atë.”.
4: Lejimi
Le të vijnë ndjenjat dhe le të shkojnë – “Është OK, unë kam hapësirë për këtë.”.
5: Miqësimi/Pranimi
“Çfarë mund të mësoj nga kjo?”
Pranimi nuk është i lehtë. Dr. Neff dhe studiues të tjerë kanë përshkruar pesë faza për arritjen e pranimit të plotë. Nëse dëshironi, shkruani një shembull nga përvoja juaj për secilin hap.
Referenca:
- “Manuali i Trajnimit të TDS” dhe fletët e punës që shoqërojnë këtë manual nga Dr. Marsha Linehan, http://www.camh.ca (Canadian Addiction and Mental Health, COVID-19),
- Puna e Dr. Kristin Neff mbi vetëdhembshurinë (self-compassion)
- Përvoja klinike e Dr. Sachiko në terapitë dialektike të sjelljes dhe terapinë e fokusit në emocione (Emotion Focused Therapy).